MENU
EYT Kanunu 3 Mart’ta yayımlandı. Başvurular devam ediyor. Bazı firmalar biraz daha bekliyor, ilk aylıklar Nisan ayında yatacak gibi. Aklımıza gelen 20 soruya sizin için cevap aradık.
En çok merak edilen konulardan biri de bu konuda verilen 5 puanlık SGDP prim desteğiyle verilmesi planlanan KGF desteği. SGDP için bir Genelge çıkması bekleniyor. Genel olarak bakarsak, onlarca yıllık bir konu olsa da iş dünyasının EYT’ye pek hazırlıklı olmadığını söyleyebiliriz.
Sorular ve Cevaplar ile EYT
EYT konusunda on yıllardır çok şey yazıldı ve çizildi. O yüzden genel bir tekrara düşmemek ve konunun, iş hukuku, SGK ve vergi ile işletmelerin istihdam boyutlarını soru cevap olarak ele alacağız.
Soru 1: Emekli olmak için ayrılmayı talep eden kişiye kıdem tazminatı ödenir mi? Şart mı?
Cevap 1: Yıllık izin süreleri, tahakkuk etmiş ve tutarı kesin hesaplanamayanlar dahil tüm hakların peşin olarak ödenmesi gerekir. Kıdem tazminatı ödenmeden de ayrılması teorik olarak mümkün.
Soru 2: Emekli olmak için istifa eden işçi tekrar aynı işyerinde çalışmak zorunda mı?
Cevap 2: Hayır, böyle bir zorunluluk yok. Sadece kayıtlı istihdamı desteklemek için 30 gün içerisinde başvuran ve işe başlayanlar için SGDP’de 5 puan indirim öngörmüştür.
Soru 3: Sosyal güvenlik destekleme primi nedir? 5 puan indirimin süre sınırı var mıdır?
Cevap 3: Emekli olduktan sonra tekrar çalışanlardan bu prim alınır. 5 puanlık indirim için bir süre sınırı bulunmamakta olup, başka bir işyerine geçilmesi durumunda sona erer.
Soru 4: İşçiyle çalışmaya devam edilecekse, yeniden yazılı bir sözleşme şartı bulunuyor mu?
Cevap 4: Önemli olan çalışma koşullarının ihtilafsız bir şekilde belirlenmiş olması. Kişiyi yaşam koşulları ve statüsü açısından daha düşük bir koşulu kabul etmeye zorlamak uygun değildir.
Soru 5: 5 puan indirimden grup şirketlerinden birinde çalışmaya devam etsem yararlanabilir miyim?
Cevap 5: Kanunda en son çalışılan özel sektör işyeri dediği için, aynı vergi kimlik numaralı yer mi, aynı işyeri koduna mı dikkat edilmelidir? Birden fazla işyeri varsa şirketin, birebir aynı sicil numaralı işyerinde çalışması beklenir. Bu detayın genelge ile açıklanacağını düşünüyoruz.
Soru 6: Ayrıldıktan sonra kıdem süresi ve yıllık izin süresi ne olur?
Cevap 6: Genel görüş kıdemin sıfırdan başlayacağı -ki haklı ve Yargı kararlarıyla da kabul edilen makul bir seçenek olup, yıllık izin süresi hakkında farklı görüşler mevcuttur. İnsani yaşam koşulları ve kimsenin alıştığı konumdan daha aşağı bir duruma razı edilemeyeceği gerçeğinden hareketle izin süresinin hakkaniyete uygun olarak belirlenebilmesi mümkündür.
Soru 7: Patron işçilerinden bir kısmını başlatsa ve bir kısmıyla yollarını ayırsa sorun olur mu?
Cevap 7: Bu konuda işveren, işinin ve işletmesinin durumu ve iktisadi koşullarına göre karar verebilmekle beraber, bariz bir ayrımcılık yapıldığına ilişkin bir konuma düşmemesi beklenir.
Soru 8: Maaş anlaşmasının net / brüt olması uygulamada farklılık oluşturur mu?
Cevap 8: Ülkemizde bu konuda genel bir serbesti olmakla beraber, Gelir Vergisi Kanunu’nun 96’ncı maddesine göre ücretler dışında kalan ödemelerde vergi stopajı gayrisafi tutarlar üzerinden yapılır.
Soru 9: Yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi durumunda EYT ile alınan emekli maaşını veya çalışmaya devam edilmesi durumunda alınan ücret beyannameye dahil edilir mi?
Cevap 9: Bu konuda, emeklilik maaşları EYT olsun olmasın, gelir vergisinden özel hükümlerle istisna edilmiştir. Yıllık gelir vergisi beyan sınırının tespitinde (GVK md.96) ve mesken kira geliri beyanı için öngörülen istisna tutarı (9.500TL) uygulamasında gelir vergisi tarifesinin 3’üncü dilimi açısından dikkate alınan bir ücret unsuru değildir.
Soru 10: Emekli aylığı vergi mevzuatı açısından bir ücret midir?
Cevap 10: GVK md.61’e göre emekli aylığı ücretin tanımına esasen girmemekle beraber aynı maddede istisnayı aşan (GVK md.23/11’de) tutarın ücret olacağı özel olarak belirlenmiş olup, bu şartları sağladığı sürece gelir vergisinden ve damga vergisinden istisnadır.
Soru 11: Çifte vergileme anlaşmaları bakımından emekli ücretlerinin özel bir durumu var mıdır?
Cevap 11: Genel olarak, yurt dışından alınan emekli aylıkları Türkiye’de gelir vergisinden istisnadır.
Soru 12: EYT ile emekli olup aynı veya başka işyerinde çalışan kişi SGDP öder? Bu durumda net veya brüt maaşın işletmeye veya şahsa avantajı ne olur?
Cevap 12: Ücretin net veya brüt olmasına göre değişir. Net ücret ise kişi açısından fark etmez. Brüt ücret ile anlaşmışsa, SGDP oranı farkından dolayı eline geçen ücret artar.
Soru 13: Gelir Vergisi Kanunu’na göre vergi dışı bırakılan asgari ücret tutarı açısından, emekli olup yeniden çalışmaya başlayan kişi açısından bir sorun teşkil eder mi?
Cevap 13: Emekli olsa da GVK md.23’te geçen tüm istisnaların uygulanabileceği görüşündeyiz. Örnek olarak, apartman görevlilerinin ücretleri (md.23/6), yemek bedeli ödemeleri (23/8) ulaşım giderleri (md.23/10), irtibat ofislerinin ödediği ücretler (md.23/14) kreş ödemeleri (23/16), pilot ve kabin memurlarının ücretinin %70’i (23/17) ile asgari ücret tutarı (23/18). Yani, bu istisnalardan emekli olduktan sonra çalışanlar da faydalanabilmelidir.
Soru 14: Kıdem tazminatı almadan ayrılan ve aynı işyerinde devam eden işçiye daha sonra bu işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı ödenir mi?
Cevap 14: Görüşlere göre, bu durumda son çıkış sebebinin durumu haklıysa tüm çalışması için kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Son çıkış sebebi haklı değilse, ayrıldığı tarihteki giydirilmiş ücret (en yüksek faiz uygulanarak) esas alınır. – kıdem ödenmek zorunda 8 koduyla çıkışta ve 1 yılı geçiyorsa
Soru 15: En yüksek faiz oranı hangisidir? Oran olarak neye tekabül eder?
Cevap 15: Literatürde daha çok en yüksek mevduat faiz oranına atıf yapıldığı görülüyor. Kıdem tazminatına yürütülecek en yüksek banka mevduat faiz oranı devlet veya özel olması fark etmeksizin bankalarca fiilen uygulanan faiz oranıdır. Bankaların uyguladıkları faiz oranlarının birkaç aylık veya bir yıllık vadeler ile değişmesi sebebi ile kıdem tazminatına uygulanacak en yüksek mevduat faizi oranı da zaman içerisinde değişecektir.
Soru 16: Çalışma hayatında SGK 4/a, 4/b veya 4/c’ye tabi olan kişiler için durum fark eder mi?
Cevap 16: Son çalışılan yere mi bakmak gerekir? Hizmet birleştirmesi yapmak gerekebilir. Normalde son 7 yedi yıl kuralına göre 1261 günden fazla prim yatırılan kurumdan emekli olunur.
Soru 17: Kadın ve erkek çalışanlar için özel bir durum var mı EYT’de?
Cevap 17: Sigorta başlangıç tarihlerine göre değişmekle beraber kadın ve erkekler için kadınlara yönelik pozitif ayrımcı bir şekilde daha düşük prim ödeme gün sayısı ve yaş şartı öngörülmüş olup, EYT açısından ayrıca bir farklılık bulunmamaktadır.
Soru 18: EYT başvurusunu e-devletten mi yoksa doğrudan mı yapmak gerekir?
Cevap 18: SGK bir duyur yaparak işverenlerce sigortalıların istenen belgeleri temin etmesi için SGK'ye yönlendirilmemesi, e-Devlet üzerinden temin edilecek bilgi ve belgelere istinaden işten ayrılış bildirgelerinin düzenlenmesi, sadece hizmetlerinde tereddüt olan sigortalılar için SGK'ye resmi yazı talep etmeleri gerektiği belirtilmiştir.
Soru 19: Tekrar çalışmaya devam edecekler için uygulamada özel bir durum var mıdır?
Cevap 19: Yorumlara göre emeklilik sonrası SGDP ile işe girişleri yapılacak çalışanlar için özenli olunması gerekir. Kişinin 8- çıkış kodu ile çıkışını yaptıktan sonra, kendilerinden SGDP ile tekrar giriş yapılmadan önce mutlaka SGK’ya emeklilik başvuru yaptıklarına ilişkin bir belge alınmalıdır.
Soru 20: Kıdem tazminatı ödemesi üzerinden gelir ve damga vergisi kesilir mi?
Cevap 20: Koşullarını sağlaması durumunda kıdem tazminatı tutarından gelir vergisi kesilmez. Kıdeme hak kazanmak için en son çalışılan yerde en az 1 yıldır çalışılıyor olması gerekir.
KANUN ÖZETİ ve YASALAŞMA SÜRECİ
Kanun ile;
Kanunun Meclis’teki Süreci ve Genel Kurul’da Yapılan Değişikliğin Önemi
Sizler için yakından takip ettiğimiz kanun teklifi Plan ve Bütçe komisyonunda kabul edilmiş ve daha sonra Genel Kurul’da işten ayrıldıktan sonra 10 gün içerisinde başvurma kuralı 30 güne çıkarılarak Genel Kurul’dan geçmiştir.
Kanun teklifi metnine ulaşmak için tıklayınız.
Kanun’a ulaşmak için ve Komisyon Raporuna ulaşmak için tıklayınız.
Teşekkürler Narter Law !
Saygılarımızla,
Taxia | Tax & International Advisory
