Abone Ol EN

2024-59 / Sermaye Hareketleri Genelgesinde Güncellemeler

 
Türkiye’de iş yapan şirketler için “Sermaye” dikkate alınacak en önemli konulardan bir tanesidir.

Yerli sermaye ile yapılan yatırımlar kadar yurt dışından gelen sermaye de ülke kalkınması için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle sermaye hareketleri konusu ülkemizde TCMB tarafından her zaman sıkı bir şekilde düzenlenmiştir. 2018 yılında yaşanan ekonomik çalkantı ve son dönemlerde gündemden düşmeyen döviz kuru/faiz ve enflasyon ilişkisi içinde Genelgenin önemi giderek artmıştır.
 
2018 tarihli “Sermaye Hareketleri Genelgesi bugün itibariyle 135 dipnot ile değişikliğe uğramıştır.
 
  • Genelgede 2021 yılı içinde toplam 28 Dipnot güncellemesi, 2022 yılında ise 4 ayrı tarihte 4 güncelleme olmuştur. Son iki yılda ise 20 ayrı noktada değişiklikler yapılmıştır.
Bu değişiklikler maalesef Resmî Gazete ile yayımlanmamaktadır.
 
TCMB web sayfasında yer alan genelgenin dipnotlarından taranarak ekibimizce titizlikle hazırlanan bu çalışmanın ilgisi olan danışmanlar ve firmalarca konunun önemine binaen dikkatle incelenmesini tavsiye ederiz. 


Önemi Nedir?
 
Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ve buna ilişkin mevzuat ile yerli veya yabancı sermayeli şirketlerin sermaye hareketleri, ihracat, ithalat, döviz kazandırıcı işlemler, yurt içinden ve yurt dışından temin edilen krediler, döviz ile düzenlenemeyecek sözleşmeler ve denetim konuları çok ayrıntılı ve sıkı bir şekilde belirlenmiştir.
Kararın 12’nci maddesine göre yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’ye yapılacak doğrudan yatırımlar “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu” ve buna bağlı oluşturulan mevzuat çerçevesinde gerçekleştirilir.
Anılan Karara ilişkin usul ve esaslar TCMB I-M sayılı Genelgesi ile TCMB’nin Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan “Sermaye Hareketleri Genelgesi” ile açıklanmaktadır. Genelge ekinde ayrıca Türkiye’den sermaye ihracına ilişkin (Ek-1), Döviz Gelirleri Beyan Formu (Ek-2) ve İhracat Kredi ve İhracat Kredisi Garanti Kuruluşlarını Gösterir (Ek-3) No.lu Liste, Döviz Gelirleri Uygunluk Tespit Raporu (Ek-4) ve Döviz Alım Belgesi Açıklama Kısmına Yazılacak İfade Örneği (Ek-5) yer almaktadır.


Özet Olarak Bugüne Kadar Değişenler
 
Özet olarak bugüne kadar, döviz gelirlerinin beyanı ve yıllık güncelleme, risk merkezi bildirimleri, yurt dışından gelen paraların kredi olup olmadığının takibinde bilgi belge ibrazı, yatırım teşvik belgesine dayalı döviz kredilerinde mükerrer kullanımın önlenmesi, lisanslı ve lisansız elektrik üretimi tesislerinin devrinde döviz kredisi kullanım esasları, yabancı gemilere ve duty free mağazalara yapılan satışlarda döviz gelirlerinin beyanı, yeni veya mevcut şirket alımında istisna ve nakdi ve gayri nakdi krediler, avans sermaye, hisseye dönüştürülebilir tahviller, kredi bakiyesinin hesaplanması, PPP olarak bilinen kamu – özel işbirliği projelerine ilişkin özellikli durumlar, alınan kredinin başka hesaplara aktarılması, grup içi krediler, köprü kredi uygulamaları, rotatif krediler ve muhtemel döviz gelirleri ile ilgili açıklayıcı düzenlemeler ve değişiklikler yapılmıştır.


2021 yılında ise Genelgede, Hazine ve Maliye Bakanlığının yazıları referans verilerek çok fazla değişiklik yapılmıştır. Yurt dışından gelen sermayenin daha sonra krediye dönüşmesi, işlenmemiş kıymetli madenlerin ayni sermaye olarak getirilmesi, ortaklık pay devirlerinin devralınmasında koşullu pay devri ödemelerinin şirkete yapılabilmesi, “Döviz Gelirleri Tespit Raporu” formatının (Ek-4) belirlenmesi, transfer sebebi belirlenemeyen ve kontrole tabi tutulan yurt dışından gelen döviz tevdiat düzenlemesinin TL olarak gelen tutarlar için de uygulanması, mükerrer kullanımın önlenmesi için beyan alınması (imza zorunluluğu kaldırılmıştır), muhtemel döviz gelirlerine dayalı döviz kredisi uygulamasında ihracat genelgesine göre mücbir sebep ve haklı durum hallerinde süre taleplerinin incelenmesi, yurda getirilmeden kullanılabilen kredilerin kapsamı, yurt dışından alınan kredinin yurt içine aktarımı, Bakanlıkça borçlu veya garantör sıfatıyla yurt dışından sağlanan krediler gibi konularda düzenlemeler yapılmıştır.
 
 
2022 yılında ise gayrimenkul niteliğindeki kıymetlerle ilgili kapsamda ve döviz ödeme zorunluluğunda, holding şirketlerin kullandıracağı kredilerde raporlama ve bilgilendirme düzenlemesinde değişiklik yapılmış ve yurt dışı döviz geliri sayılan hizmetler güncellenmiştir.


Önemli bir başlık olarak gayrimenkul kıymetlerle ilgili kapsam ve döviz ödeme zorunluluğu genişletilmiş ve açık olan bazı işlem türleri detaylandırılmıştır. 2022 Temmuz’da yapılan değişiklikle ise gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile yapılan işlemler de kapsama alınmıştır. Gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerinde ödeme yükümlülüğü peşin ödenen kısım içindir.
 


2024 Değişiklikleri Neler?
 
En son 2024 Ağustos bülteninde açıkladığımız üzere, Sermaye Hareketleri Genelgesinde yurt dışından “paya dönüştürülebilir borç” kapsamında gelen sermaye konusunda kapsam genişletilmiştir. Genelgede yapılan güncellemeyle “convertible debt” olarak bilinen döviz cinsinden akdedilen “paya dönüştürülebilir borç” kapsamında gelen sermayeye ilişkin kolaylık kapsamına yurt dışında kurulu kollektif yatırım kuruluşları (menkul kıymet yatırım fonları hariç) veya yurt dışında yerleşik melek yatırımcı lisansına sahip olan kişiler de eklenmiştir.
 
 
Genelgede Ağustos ve Eylül aylarında iki güncelleme daha yapılmıştır. Bunlardan bir tanesi yurda getirilmeden kullanılabilen krediler maddesine uçak alımının da eklenmesidir. Bu kapsamda Tebliğin 22’nci maddesinin 1’inci fıkrasına “ç” bendi eklenmiştir.
 
“ç) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından gemi veya uçak satın alınması amacıyla yapılacak ithalat kapsamında sağlanan kredilerin kullanımı.”
 
Yapılan diğer değişiklik de OSB kuruluşu amacıyla alınacak kredilerde döviz geliri şartı aranmamasıdır. Bu kapsamda Tebliğin “döviz geliri olma şartı aranmayan krediler” başlıklı 21’nci maddesinin 15’inci fıkrasına “g” bendi eklenmiştir.
 
“g) Organize sanayi bölgelerinde yapılacak altyapı çalışmalarının karşılanması amacıyla organize sanayi bölgelerinin tüzel kişilikleri tarafından kullanılmak istenen döviz kredileri.”
 


Takip ettiğimiz değişiklikleri sizler için özetlemeye devam edeceğiz.


Sevgi & Saygılarımızla,

Tax & International Advisory | Taxia & Taxademy
 



PDF İndir