%2’lik zorunlu fon uygulaması – 2022 sonuna kadar, vakit var ama acele ediniz!
%2’lik zorunlu fon uygulaması – 2022 sonuna kadar, vakit var ama acele ediniz!
2021 Şubat’ta çıkan 7263 sayılı Kanun ile ülkemizdeki Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla özel sektöre yararlandığı vergi teşvikleri üzerinden Ar-Ge fonu oluşturma ve belli yerlere yatırım yapma zorunluluğu getirildi.
Uygulama zorunlu, maalesef seçimlik değil. Kanun ve madde gerekçesi şöyle sunulmaktadır;
- Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla var olan hibe mekanizmasının yanı sıra bu ekosistemin en önemli etkenlerinden biri olan sermaye fonlarının Bakanlık tarafından aktarılacak ödenekle kurulması ve güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.
- Bu düzenleme ile kamu kaynaklı girişim sermayesi fonlarının doğrudan ya da alt fonlar aracılığı ile yine teknoloji girişimcilerine sermaye olarak aktarılması durumunda özel sektörün de sermaye aktarmasının teşvik edilmesi amaçlanmaktadır.
- Ülkemizdeki Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla özel sektörün ayıracağı kaynaklarla sermayeye dayalı mekanizmaların kurulması ve güçlendirilmesi amacıyla düzenlenmiştir.
Ayrıntılara girmeden önce madde metnine bakalım:
- 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren Kanun’un 3’üncü maddesi kapsamında yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır.
- Uygulama 4691 sayılı Teknokent Kanunu kapsamında istisna edilen kazançlar için de aynı şekilde yapılıyor. Kurumlar vergisi beyannamesinde istisna edilen bir kazanç yoksa o yıl için uygulama yapılmak zorunda değil.
- Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 TL ile sınırlıdır. Yani, 1 milyar TL üzeri indirim/istisna rakamı için bir sınırlama var.
- Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar;
- Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya
- girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da
- 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Kuluçka merkezinin Teknopark içinde olması şartı yok. Bu konuyla ilgili olarak Yönetmelik’te açık bir belirleme yapılmamış olmakla beraber, Kanun’un gerekçesi ve Komisyon görüşmelerinden kuluçka merkezlerinin teknopark dışında da olabileceği anlaşılıyor.
- 2/3112 esas numaralı Kanun Teklifi ile teknoloji geliştirme bölge alanı dışında da kuluçka merkezi açılmasına Değerlendirme Kurulunun Kararı ve Bakanlık izni ile imkân tanınması söz konusu oldu.
- Yürütmeyi temsilen komisyon toplantısına katılan ve kanun teklifine ilişkin görüşleri alınan Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Dr. Çetin Ali DÖNMEZ ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürü Muhammet Bilal MACİT tarafından yapılan açıklamaya göre Teknoparkın şehir merkezinde bir kuluçka merkezi açabilmesi için bazı şartların belirlenmesi gerektiği, belli bir doluluk oranı, fiziksel olarak asgari şartlar ile belli bir fınansal kapasiteye ulaşmış olması gerektiği…” ifade edilmiştir.
Peki yapılmazsa ne olur? Cezası var mı?
- Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemez.
- Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.
- Gecikme faizi ise açık bir şekilde öngörülmemiş durumda.
Fona alınma işlemi nasıl yapılacak? Bir zaman sınırlaması var mı?
Yükümlülük 2022 yılı Nisan ayında verilecek 2021 yılı beyannamelerini kapsamaktadır. Uygulama yıllık olup, geçici vergi beyannameleri üzerinden fon ayırma yükümlülüğü bulunmuyor.
Fona alma işleminin Nisan ayı sonuna kadar yapılabilmesi mümkün olmakla birlikte, cezai yaptırım yıl sonuna kadar yapılacak aktarıma bağlı olduğu için fona alma işlemi de teknik olarak yıl sonuna kadar yapılabilir.
Fon kaydı, "549 – Özel Fonlar" hesabına alacak, kar/zarar hesabına borç olarak yapılabilir.
Fona aldıktan sonra, bu payların satılması veya sermaye olarak konulan tutarların geri alınması durumunda ne olacağı Kanun’da öngörülmemiş durumdadır. İşin mantığı gereği, fona alınan tutarların en azından Kanun’un uygulama süresi olan 2028 yılı sonuna kadar fonda kalması gerektiği söylenebilir. Eşyanın tabiatı bunu gerektiriyor gibi, ama lafız maalesef çok açık yazılmadı.
Yeni Kanun düzenlemesi gelir mi?
Açıkçası, yatırım yapılan şirketin, olası tasfiye, birleşme, yurt dışına taşınma gibi veya kar/zarar veya başka sebeplerle yatırım tercihinin değişip aynı tutarda başka GSYF/GSYO/kuluçka merkezine devri/payın satılıp aynı tutarda başka pay alınması gibi öngörülemeyen konular nedeniyle bir Kanun düzenlemesi şarttı ve buna istinaden 25 Ağustos 2022 tarihli Yönetmelik yayımlandı. Yönetmelikte yapılan değişiklikleri ele aldığımız yazımıza linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Yatırım tercihi yapılırken ortaklık hakkı veren bir model kurgulandığı için tamamen ticari hükümlere (TTK) tabi olunacağı değerlendirilebilir. Önümüzdeki günlerde/aylarda bu konuda yeni gelişmeler olmasını da bekleyebiliriz.
5746 sayılı Kanun, hisselerin elde tutulmasına yönelik bir süre öngörmemiş olsa da, Kanun aynı zamanda 31.12.2028’e kadar uygulanmak üzere yürürlükte. Ar-Ge Kanunu’nun yürürlük maddesinin uzatılacağını düşünüyoruz. Bu durumda fonda kalma/ortaklık süresi de uzayacaktır.
Sevgi & Saygılarımızla,
Tax & International Advisory | Tax & Inovation
PDF İndir
