TAXIA Kişisel Rıza Formu

2024-11 / Mart Aylık Mali / Vergisel Gelişmeler

Mart ayı beyanname ayı, gerçek kişiler aman dikkat. Maliye bolca beyana çağrı ile iletişim halinde görünüyor. Bu ay yine önemlice mali gelişme ve yeni düzenlemelerin özetiyle geldik. Muhasebecilerin kâbusu KDV tevkifat uygulamasında yeni bir dönem başladı, bu ay zorlandı herkes. KDV 2’de indirim ödenme şartına bağlandı.

Enflasyon muhasebesinde netleşmesi beklenen konular için Sirküler hızlıca çıktı. Nisan’a kadar vakit var, ama netameli konu çok, o yüzden son aya/son haftaya bırakmayınız.

Maliye gelir vergisini yakın markaja almış durumda, özellikli gelirlerinizin beyan durumunu mali müşavirinize mutlaka danışın.

Bu ay önce Türkiye ve Dünya’da kısa bir birleşme ve satın alma (M&A) gündemiyle başlıyoruz, vergi, finans ve legal DD hizmetlerimiz için Taxia olarak yanınızdayız.

Keyifli okumalar dileriz.

BİRLEŞME VE SATINALMA (M&A)

Global M&A aktivitesi, sıkılaşan para politikaları, yüksek enflasyon ve jeopolitik manzaranın belirsizlikleri gibi ekonomik zorluklar nedeniyle 2023 yılında frene bastı. Benzer şekilde, üç yıl art arda yaşanan büyümenin ardından, Türkiye'deki M&A aktivitesi de 2023 yılında yavaşladı. 2023 yılındaki toplam M&A işlem hacmi yaklaşık 400 işlemle 8 milyar dolar civarında gerçekleşti. M&A işlemleri sayı açısından büyük oranda küçük ölçekli risk sermayesi ve melek yatırımcı destekli işlemlerden oluşmaktadır.

Stratejik yatırımcılar, döviz riskini yönetme hedefi ile ihracat odaklı şirketlere odaklanarak M&A işlemlerinde önemli bir rol oynadılar. Enerji sektöründe, yenilenebilir ve yeşil enerji ekosistemi içerisinde mikro-mobilite ve depolama gibi temalarla ilgili işlemler yoğun olarak gerçekleşmekte.

Sanayi sektörü, stratejik yatırımcılara çekici avantajlar sunan Türk M&A piyasasında her zamanki gibi köşe taşı olarak duruyor; sanayi sektörünün çekici unsurları arasında stratejik konum, nitelikli ve rekabetçi işgücü, maliyet-etkin üretim ve sağlam bir endüstriyel altyapı bulunmaktadır. Öte yandan, internet, e-ticaret ve teknoloji sektörleri, risk sermayesi ve melek yatırımcılarının ilgisinin odağı olmaya devam ediyor. Özel sermaye şirketleri nispeten sakinler ve daha çok başarılı çıkışlara odaklanmış durumdalar.

Türk M&A piyasasındaki yavaşlamaya rağmen, yabancı yatırımcılar Türk varlıklarına önemli bir ilgi gösteriyorlar. Yabancı yatırımcıların toplam anlaşma hacmi 2023 yılında sağlam bir şekilde, beş yıllık ortalamanın üzerinde olan 5,0 milyar doları aşarak 5,2 milyar dolar seviyesine ulaştı. Toplamda 5,2 milyar dolarlık yabancı yatırımcı M&A hacminin içinden, 4,4 milyar dolarlık önemli bir kısmı stratejik yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi. Bu durum, ülkenin stratejik varlıklarını ve olumlu iş ortamını değerlendirmek isteyen yabancı stratejik yatırımcılar için Türk pazarının cazibesini vurguluyor.

2024 yılının M&A aktivitesi açısından dipten dönüş yılı olması ve yatırım ortamının iyileşmesine paralel olarak hem Dünya hem de Türkiye’de M&A işlem adet ve tutarlarının artması beklenmektedir.

VERGİ

Enflasyon düzeltmesine ilişkin Sirküler çıktı. Çoğu soru cevabını buldu.

• Bu konuda büyük emekle hazırlanan blog yazımızı Özellikle, resmi olmayan kanallardan duyurulan Taslak ile çıkan sirküleri karşılaştırdık. Detaylar önemli.

Enflasyon muhasebesinde raporlama kültürü olan, erken ay ve yıl kapanışı yapan firmalar daha hazır gibi. Maraton başladı, ne kadar hazırsınız! Enflasyon düzeltmesi konusunda yarın çok geç olabilir, detaylar ve webinar notlarımıza web sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

• Özellikle sizden gelen sorularla birlikte, ticaret hukuku, birleşme işlemleri, hangi kar ve hangi bilanço konularında önümüzdeki dönemde webinar yapmayı planlıyoruz.
• Webinarda yapılan sunum için tıklayınız.
• VUK 555 nolu Tebliğ ve 165 nolu Sirküler uygulaması ile TMS29 arasındaki farklar ve bu konuda uzman desteği isteyeceğiniz sorular için yanınızdayız.

2023 yıllık gelir vergisi beyan dönemi geldi.  

• 2023 yılına ilişkin 2024 Mart ayında verilecek gelir vergisi beyannamesinin giderek daha fazla sayıda kişiyi ilgilendirdiğini biliyoruz. Özellikle çevremizde çok sayıda kişiye gönüllü uyum kapsamında elde ettikleri gelir tutarlarının bildirildiğini ve beyana çağrıldıklarına şahit oluyoruz.
• Kira gelirleri, birden fazla işverenden alınan ücret, eurobond vb gelirler, hesaba yatan yüklü paralar, airbnb, youtube vb kanallardan elde edilen gelirler önemli.
• Bu yıl yapılacak vergi beyanında incelikli konuları konuşmak üzere bu ayın ikinci haftasında bir webinar ile sizlerle birlikte olmayı planlıyoruz.
• Geçen sene yaptığımız sunuşu, kavramsal çerçeve açısından incelemenizi tavsiye ederiz.

Gelir İdaresi Başkanlığı gelir vergisi konusunda broşür ve Rehberleri güncellemiştir.

• Ücret geliri elde edenler için vergi rehberi,
• Kira geliri elde eden mükellefler için vergi rehberi,
• Türkiye'de yerleşmiş olmayanlar (dar mükellefler) için kira geliri rehberi.
• Vergiye uyumlu mükelleflere %5 vergi indirimi broşürü
• V.K. geçici 67'nci madde uygulaması ile ilgili olarak gerçek kişilere yönelik vergi rehberi
• Gelir vergisi matrahından indirilecek hayat/şahıs sigorta primleri rehberi
• Serbest meslek kazancı elde eden mükellefler için vergi rehberi
• Zirai kazanç elde eden mükellefler için vergi rehberi
• Ticari kazanç elde eden mükellefler için vergi rehberi
• Türkiye’de ikamet etmeyen yabancı ülke vatandaşları ve yurt dışında ikamet eden türk vatandaşları için ticari kazanç elde eden mükellefler için vergi rehberi (İngilizce)
• Vergi mevzuatı yönünden bağış ve yardımlar rehberi
• Gelir vergisi beyannamesinde indirilecek eğitim ve sağlık harcamaları rehberi
• Menkul sermaye iradı elde eden mükellefler için vergi rehberi
• Gayrimenkullerin 5 yıl içinde elden çıkarılmasında gelir vergisi beyanı broşürü
• Diğer kazanç ve iratların vergilendirilmesi rehberi
• Hazır beyan broşürü
• Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerde gelir vergisi istisnası rehberi

“Asgari kurumlar vergisi Kanunu’nun” hazırlanması bekleniyor.

• Son yıllarda çok duyduğumuz Pillar I ve Pillar II ve asgari vergilemeye ilişkin OECD’de gündeme gelen uluslararası vergileme konusunda Türkiye de adım atmaya hazırlanıyor.
• Kabaca, dünyada 20 milyar USD ve üzeri geliri olan firmalar ile yine 750 milyon USD ve üzeri geliri olan global firmaların asgari bir vergiyi ilgili ülkeye ödemeleri gereken bir sistematik yaklaşım ve anlaşmalar bütünü gündemde.
• OECD, Pillar II ile alınacak vergiyi tahmin ediyor. OECD, yaptığı bir hesaplamaya göre minimum kurumlar vergisi uygulaması sayesinde düşük vergilenen tutarın %80 oranında azalacağını duyurdu.
• Gelir İdaresi Başkanlığı 1 yıldan uzun süredir hummalı bir çalışma ile bir Taslak hazırladı ve yakında Meclis’e sunması bekleniyor. Bu düzenleme ile uluslararası vergi bambaşka bir merhaleye doğru evrilmiş oluyor.
• Pillar II açısından önemli kurallar şu şekilde sıralanabilir.
  • i- Gelire Dahil Etme Kuralı (Income Inclusion Rule-IIR),
  • ii- Eksik Vergilendirilmiş Ödemeler Kuralı (Undertaxed Payments Rules-UTPR),
  • iii- Geçiş Kuralı (Switch-over rule-SOR) ile
  • iv- Vergiye Tabi Olma Kuralı (Subject to Tax Rule-STTR).

• Detayları 3 ayda bir yayımlanan uluslararası bültenimize abone olarak takip edebilirsiniz.

Türkiye ile kardeş ülke Azerbaycan arasında çifte vergi anlaşması güncelleniyor.

• 9 Şubat 1994 tarihinde imzalanarak 1 Eylül 1997 tarihinde yürürlüğe giren ve halen yürürlükte bulunan “Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması”nı revize etmek amacıyla, "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığı ile Vergiden Kaçınmaya Engel Olma Anlaşması" 19 Şubat 2024 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır.
• Anlaşma iki ülke Parlamentosu tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girecektir. Revize edilen Anlaşma'nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 9 Şubat 1994 tarihinde imzalanan Anlaşma hüküm ifade etmeyecektir.

SGK & İŞKUR

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından asgari ücret desteği genelgesi yayımlanmıştır.

TEŞVİK & AR-GE

İstanbul’da yapılacak kentsel dönüşümde Devlet kesenin ağzını açtı.

• 23 Şubat 2024 tarihinde yayımlanan 8189 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında ince detaylar var.
• Destek olarak hibe, kredi ve tahliye desteği öngörülüyor.

İhracat Destekleri Kararnamesi güncellendi.

• Özellikle fuar, çok kanallı zincir mağaza destekleri, yeşil mutabakata uyum desteği, haksız iadelerin geri alınma yöntemi ve uzak ülkeler için verilen uzatma önemli başlıklar.

FİNANS & PARA

Döviz ile ödeme yasağına ilişkin Tebliğde güncelleme yapılmıştır.

• 2018’den beri yapılan uygulamada dönemsel olarak kapsam genişletilmiş olup tüm detaylara blog yazımızdan ulaşabilirsiniz.
• Tebliğin menkul satışlarıyla ilgili genel kuralına göre Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.
• 28 Şubat 2024 günü Resmî Gazete’de yayımlanan 32/69 sayılı Tebliğe göre ise; istisnalar hariç Türk parası cinsinden ödeme zorunluluğu getirilmiştir. Buna göre “Ancak söz konusu sözleşmelere ilişkin aşağıda belirtilen haller dışında kalan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur:” 
  • “a) 19/4/2022 tarihinden önce akdedilen menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 19/4/2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2022-32/66)’in yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. (21/4/2022 tarihinden geçerli olmak üzere)
  • b) 19/4/2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. (21/4/2022 tarihinden geçerli olmak üzere)
  • c) Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. (21/4/2022 tarihinden geçerli olmak üzere)
  • ç) 8/12/2004 tarihli ve 25664 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/12) ve 2/7/2004 tarihli ve 25510 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/4) kapsamında, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDTŞ) üzerinden gerçekleştirilecek ihracatlar ile 17/8/2022 tarihli ve 5973 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki İhracat Konsorsiyumu ve 24/8/2022 tarihli ve 5986 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan E-İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki E-İhracat Konsorsiyumu statüsüne sahip şirketler üzerinden aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak gerçekleştirilecek ihracatlara yönelik menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. (28/2/2024 tarihinde yürürlüğe girmek üzere)
  • d) Gümrük beyannamesine tabi tutulan ihrakiye satış ve teslimi dahil 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı malların teslimine ilişkin akdedilen menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. (28/2/2024 tarihinde yürürlüğe girmek üzere)
  • e) Serbest bölgede faaliyet gösteren firmalar ile dış ticaret işlemleri kapsamında yapılan menkul satış sözleşmesine konu malların teslimine ilişkin ödeme yükümlülükleri. (28/2/2024 tarihinde yürürlüğe girmek üzere)”

Özet döviz pozisyonu raporlama zorunluluğunuz olabilir. Her ay kontrol etmelisiniz.

• 100 milyon ve TL üzeri kredi bakiyeniz varsa TCMB sizden rapor bekliyor.
• Konuya ilişkin bülten yazımıza linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.

DIŞ TİCARET

Rusya ile iş yapan firmalar döviz ile ödeme almakta sorun yaşıyor.

• Devam eden Rusya – Ukrayna savaşının ne zaman biteceğine ilişkin maalesef bir tarih verilemiyor. Yaşanan insani dram yürekleri burkuyor.
• Ticari tarafta ise batı tarafından uygulanan yasaklı ürünler dışında hizmet sektöründe de ödeme sorunları yaşanmaya başlandı. Bu konuda alternatif ödeme kanalları ve modellerinin geliştirilmesi, özellikle son dönemde Türkiye’ye kayan iş fırsatları için önemli olabilir.
• Ödeme açısından Türk Lirası önemli bir alternatif olarak karşımıza çıkıyor.

TİCARİ DÜZENLEMELER

Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı hazırlanmıştır.

• e-Defter mükellefiyeti bulunan, işi bırakıp daha sonra yeniden mükellefiyet tesis ettiren gerçek kişi mükellefler, işe başladıkları tarih itibarıyla e-Defter uygulamasına geçmek zorundadır.
• Gerçek kişi mükellefin ticaret şirketine dönüşmesi halinde, yeni kurulan şirketi de e-Defter uygulamasına dâhil olmak zorundadır, dâhil olma süresi ticaret siciline tescil tarihini izleyen ayın başından itibaren 3 ayı geçemez.
• Haklarında iflas kararı verilen mükelleflerin e-Defter hesapları, iflas kararının verildiği tarih itibarıyla kapatılabilir. İflas kararının kaldırıldığı durumda mükellef yeniden e-Defter uygulamasına geçmek zorundadır. Uygulamaya geçme süresi işlemin ticaret siciline tescil tarihini izleyen ayın başından itibaren 3 ayı geçemez.
• e-Defter uygulamasına dâhil olmak zorunda olmasına rağmen uygulamaya dâhil olmayan mükelleflerin e-Defter hesapları, zorunluluğun başladığı tarih itibarıyla Başkanlık tarafından re’sen açılır ve durum mükellefe bildirilir. Bu bildirimin yapılmamış olması mükellefin e-Defter uygulamasına dâhil olma zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu mükellefler, e-Defter uygulamasına dâhil olmaları gereken tarihten itibaren kâğıt ortamında defter tutamazlar, kâğıt ortamında tuttukları defterler hiç tutulmamış sayılır.
• “Ayın son günü” ibaresi “ayı izleyen ayın 8 inci günün sonuna” olarak değiştirilmiştir.
  • Mayıs ayının son gününe kadar yüklenmesi gereken Şubat ayı e-Defter beratının Haziran ayının 8 inci gününe kadar yüklenebilmesi planlanmaktadır.
• e-Defter dosyaları ile beratların kopyalarının meslek mensupları ya da uyumlu yazılımların mali mührü veya elektronik imzası ile GİB sistemlerine yüklenmesi için verilmesi gereken muvafakatname Dijital Vergi Dairesi üzerinden de verilebilecek.

e-Defter Saklama Kullanıcı Kılavuzu taslağı yayınlanmıştır.

• 2024 ve müteakip yıllara ilişkin e-Defter ve berat dosyalarının kopyalarının Başkanlık bilgi işlem sistemlerine aktarım zamanları:
  • e-Defter uygulamasına dâhil olan mükelleflerin 2024/Ocak döneminden başlamak üzere bu dönem ve bu dönemi takip eden dönemlere ilişkin e-Defter dosyalarının ve berat dosyalarının kopyalarının, Elektronik Defter Genel Tebliğinin (4.3.4) numaralı fıkrasında belirtilen süreler içerisinde, “eşanlı olarak” e-Defter uygulaması üzerinden veya web servis aracılığıyla, Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gerekmektedir.

DİĞER MEVZUAT

8.Yargı Paketi Genel Kurul’da görüşülmeye başlandı. 1 Mart Cuma günü görüşmeler devam edecek.

Kanun Teklifi ile,

• Ceza Muhakemesi Kanunu ile İcra ve İflas Kanunu ve ilgili kanunlarda düzenleme yapılarak kanun yolları bakımından “gün” olarak belirlenen sürelerin “hafta” ve “ay” şeklinde değiştirilmesi,
• Bir güne karşılık gelen adli para cezasının miktarının artırılması ve mahsup, önödeme ve istinaf kanun yoluna başvuru hükümlerinde yer alan parasal sınırların değiştirilmesi,
• Ceza yargılamasında kabul edilen koruma tedbirlerine ilişkin olarak ilave güvenceler getirilmesi, bazı adli kontrol tedbirlerinin uygulanmasından mağdur olan kişilere tazminat talep imkânı getirilmesi ve tazminat talep edilebilecek hâllerden bir kısmı bakımından idari başvuru ihdas edilmesi,
• Makul sürede yargılanma hakkı ihlal edilenlerin iddiaları bakımından daha kolay erişilebilir, hızlı işleyen, birinci nitelikte bir başvuru yolu oluşturulması ve ilgiliye 6384 sayılı Kanunla kurulan Komisyona müracaat imkânı tanınması,
• Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları ile yurt dışına veri aktarımına ilişkin hükümlerde değişiklik yapılması,
• Özgürlüğü bağlayıcı ceza sebebiyle kısıtlanma kurumunun değiştirilmesi ve ceza infaz kurumunda bulunma halinin doğrudan doğruya kısıtlanma nedeni olmaktan çıkarılması,
• Hükümlülerde vesayetin sona ermesi hâllerinin yeniden düzenlenmesi, silahlı örgütler bakımından örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme fiilinin müstakil bir suç olarak kabul edilmesi,
• Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının yeniden düzenlenmesi, deprem bölgesinde sanayi alt yapısını güçlendirmeye yönelik destek ve uygulamaların devamının sağlanması ve
• Sosyal Güvenlik Kurumunca 5510 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara ödenen bayram ikramiyesinin yükseltilmesi amaçlanmaktadır.
• Kanun Teklifinin metnine ve Komisyon Raporuna linklere tıklayarak ulaşabilirsiniz. Okuma kolaylığı açısından Komisyon Raporunda teklife ilişkin tüm tartışmaları, redaksiyona tabi tutulan maddeleri ve Komisyonda kabul edilen metin ile Teklif metninin karşılaştırıldığı tabloyu inceleyebilirsiniz.
• KVKK alanında yapılan düzenlemeleri ayrı bir “blog yazısı” olarak yayımlayacağız.

Sevgi & Saygılarımızla,

Tax & International Advisory | Taxia & Taxademy